Energiewet – fundament van de energietransitie

De grootste redenen voor het invoeren van de Energiewet zijn het verduidelijken van regels, het makkelijker maken voor de eindafnemer waardoor overstappen op duurzame energie toegankelijker wordt en het samenvoegen van wetgeving voor de elektriciteits- en gasmarkten.

Er zijn een aantal belangrijke onderdelen van de Energiewet. De hoofdthema’s die we hieronder verder toelichten zijn:

• Meer rechten en bescherming
• Vol elektriciteitsnet aanpakken
• Deelname afnemers aan energiemarkt
• Data-uitwisseling

In de Energiewet zijn meer rechten en bescherming geregeld voor alle eindafnemers. Onder eindafnemers verstaan we onder andere huishoudens, zelfstandigen en bedrijven. Het gaat in de wet om betere contractuele bescherming, op gebied van voorwaarden, opzegging en meer. Het gaat ook over het aanbieden van dynamische energiecontracten (alle energieleveranciers zijn verplicht een vast (model)contract aan te bieden van minimaal 1 jaar) en maatregelen om te voorkomen dat malafide energieleveranciers een vergunning krijgen.

Netbeheerders krijgen in de Energiewet meer mogelijkheden om het volle elektriciteitsnet aan te pakken. Meer flexibele transportcontracten aanbieden is hier een voorbeeld van, zodat het net slimmer benut wordt.

De Energiewet zorgt er ook voor dat afnemers deel kunnen nemen aan de energiemarkt. We hebben het dan over deelnemen aan een energiegemeenschap of marktdiensten rondom vraagrespons. Dat laatste maakt het mogelijk voor afnemers om het energieverbruik aan te passen op basis van de marktprijzen.

Als laatste belangrijke onderdeel bevat de Energiewet een nieuw stelsel voor het uitwisselen van data. Eindafnemers kunnen dan makkelijker hun eigen data inzien en dit delen met dienstverleners (zoals prijsvergelijkers). Ook zijn er duidelijker kaders over metingen, datakwaliteit, privacy en meer.

Het is momenteel nog onduidelijk wanneer de Energiewet in gaat, maar de Tweede Kamer heeft de wet op 4 juni 2024 aangenomen. In de Eerste Kamer is er op 10 december een stemming geweest en daarbij is het wetsvoorstel aangenomen. Nu moet de koning de wet nog tekenen en volgt publicatie in het Staatsblad, dan treedt de wet echt in werking. Wanneer dit gebeurt, is nog onduidelijk. De verwachting is dat het grootste deel van de Energiewet in de tweede helft van 2025 van kracht zal zijn, maar andere delen zullen mogelijk pas een jaar later volgen.

Er zijn een aantal belangrijke veranderingen in de energiewet. Onnodige verschillen tussen gas- en elektriciteitsregels zijn geschrapt. Dit maakt de wet eenvoudiger en zorgt ervoor dat overstappen naar duurzame energie makkelijker is. De transparante voorwaarden en verplichte contracten van minimaal één jaar werken betere consumentenbescherming in de hand. Ook de aanscherping voor het verkrijgen en behouden van een leveringsvergunning dragen hieraan bij. Mensen met zonnepanelen hebben het recht op een contract met een vaste looptijd, gereguleerd door de Autoriteit Consument & Markt (ACM).

In de Energiewet worden een aantal maatregelen genoemd die het mogelijk maken om het volle elektriciteitsnet te ontlasten. Twee oplossingen die specifiek genoemd worden zijn cable pooling en peer-to-peer levering.

Cable pooling betekent dat aansluitingen van meerdere installaties aan elkaar gekoppeld kunnen worden. Voorheen moest elk bedrijf of project een eigen stroomaansluiting hebben, maar door middel van deze optie is dat niet meer nodig en kan de druk op het net verminderd worden.

Peer-to-peer levering van energie houdt in dat een tussenpersoon eindgebruikers verbindt met actieve afnemers. Op die manier wordt er dan energie uitgewisseld. Een voorbeeld is huishoudens met zonnepanelen verbinden aan anderen om de energie uit te wisselen. Dit is alleen toegestaan tussen klanten met dezelfde energieleverancier.