Geef legionella geen kans [Interview]

Er worden steeds meer legionellabesmettingen in Nederland geconstateerd. De legionellabacterie kan ernstige longontsteking veroorzaken. Deze zogeheten ‘veteranenziekte’ komt ongeveer 500 keer per jaar voor.

In 2020 sprak de redactie van Koppeling met Jeroen Meijer, salesmanager bij Rada Sanitairtechniek en zijn collega, productmanager Roel Doldersum. Zij vertellen hoe een legionellabesmetting ontstaat, welke regelgeving er voor legionellapreventie geldt en waar je op kunt letten om een besmetting te voorkomen. 

Besmetting

Roel: ‘’Legionella pneumophila is een bacterie die de ziekte legionellose veroorzaakt. Mensen kunnen kleine, met legionellabacteriën geïnfecteerde waterdruppels inademen in bijvoorbeeld de douche. Als deze bij mensen met een zwak gestel in de longen komen, kan longontsteking ontstaan.’’

De besmetting kan leiden tot de veteranenziekte en men kan er in het ergste geval aan overlijden. Als voorbeeld noemt Jeroen de grote besmetting bij de Westfriese Flora in Bovenkarspel in 1999, één van de grootste uitbraken van de veteranenziekte ooit. Bij deze tentoonstelling waren een aantal exposanten die onder andere bubbelbaden tentoonstelden. Jeroen: ‘’Mensen hebben besmette waterdruppels ingeademd. Doordat zij waarschijnlijk al een zwakke gezondheid hadden, kregen zij de veteranenziekte en zijn hieraan overleden.’’

Oorzaken

Roel: ‘’Een legionellabesmetting in een installatie kan ontstaan door legionellabacteriën die worden meegevoerd met de waterleiding. Via het waterleidingbedrijf komen deze bacteriën binnen bij de watermeter van het huis of gebouw. De bacterie kan zich onder bepaalde omstandigheden vermeerderen. Dit zijn onder andere stilstaand water, een temperatuur tussen de 20 en 45 ℃ en voedsel.’’

De groei van de bacterie kan gestimuleerd worden door:
- Dode leidingen, geen tappunt of verborgen leidingwerk
- Warm weer of leidingen in een warme omgeving zoals de zolder
- Gesloten gebouwen waar de verwarming aan staat, bijvoorbeeld tijdens vakanties

Wetgeving

Jeroen: ‘’Naar aanleiding van de besmettingen bij de Wetsfriese Flora zijn er een aantal categoriën in de wetgeving opgenomen waar men het meeste rekening moet houden met het risico van een legionellabesmetting. Enkele voorbeelen van deze 'prioritaire installaties' zijn de drinkwaterinstallaties van hotels, ziekenhuizen en badinrichtingen zoals zwembaden of sauna’s. In het kader van legionellapreventie zijn er speciale ISSO-richtlijnen opgesteld waaronder het maken van een risicoanalyse en het nemen van watermonsters.’’

Risicoanalyse

Roel: ‘’Prioritaire installaties moeten een risicoanalyse van de waterinstallatie laten maken door een BRL 6010-gecertificeerd adviesbureau voordat het gebouw in gebruik wordt genomen. Op basis daarvan kan de installatie gewijzigd worden of er geldt een verplichting tot beheersmaatregelen. Regelmatig water verversen, thermisch desinfecteren of het bijhouden van de spoelingen in een logboek zijn enkele voorbeelden. Er bestaan mogelijkheden om het verversen van water te automatiseren en dit zelfs bij te houden in een geautomatiseerd logboek.’’

Watermonsters

Het is verplicht om van prioritaire installaties twee keer per jaar watermonsters te nemen. Jeroen: ‘’Het water mag niet meer dan 100 kolonievormende eenheden per liter bevatten. Worden er tussen 100 en 1000 kolonievormende eenheden per liter in het water vastgesteld, dan verhelpt de gebouweigenaar dit mogelijk in samenwerking met een installateur. Het BRL 6010-gecertificeerd adviesbureau kan hierbij ook ondersteunen. Bij meer dan 1000 kolonievormende eenheden per liter moet dit gemeld worden aan de inspectie. Zij bepalen of de installatie gesloten wordt, eventueel op advies van de GGD. Is de installatie dusdanig complex en heeft men voor een aantal keer achter elkaar legionella geconstateerd, dan wordt een gespecialiseerd reinigingsbedrijf ingeschakeld.’’

Preventie

Roel: ‘’Tegenwoordig creëren wij een binnenklimaat waarbij leidingen zich continu in een klimaat van 20 tot 25 ℃ bevinden.’’ Om het water hygiënisch en veilig te houden is het belangrijk om al in de ontwerp- en bouwfase de installatie zo in te richten dat:
- De koudwaterleiding onder 20 ℃ blijft
- De warmwaterleiding indien circulerend overal 60 ℃ is of, bij uittapleidingen, snel afkoelt naar een temperatuur onder 25 ℃.

Lees hier meer over Water van Aqualiteit!