Digitalisering, vloek of zegen

Voor een succesvolle energietransitie is het optimaliseren van vraag en aanbod belangrijk. Daarom introduceren we steeds meer slimme apparaten en apps. Gaf je vroeger gewoon een draai aan de ronde kwikthermometer in je woonkamer, nu configureer je een warmteprofiel of je laat de software dat zelf doen. Je bespaart flink zonder dat het ten koste gaat van comfort. Maar houden we wel voldoende rekening met de keerzijde van de digitalisering van onze huizen en kantoren?

We maken gebouwen steeds slimmer en meten met sensoren of ruimtes in gebruik zijn en of de luchtkwaliteit optimaal is. Warmte, licht en witgoed worden automatisch geoptimaliseerd. Zelfs de weersvoorspelling speelt hierbij een rol. Met apps krijgen we inzicht in ons verbruik en kunnen we actie ondernemen. Kom je terug van de wintersport, dan stook je terwijl je het Ruhrgebied doorkruist alvast je woning op. En straks doet je warmtepomp dat automatisch, omdat hij toegang heeft tot je navigatieapp en je agenda. Je lampen schakelen over op het welkom-thuisprogramma en de wasmachine kijkt wat de stroomprijs doet en of het loont om direct een wasje te draaien. Reuze handig toch?

Maar vergaande digitalisering heeft ook risico’s. Zo bestaat er geen software die niet te hacken is. Alles wat je met het internet verbindt valt te kraken. Meestal vereist dat enige behendigheid, maar bij veel ‘slimme’ apparaten is het een koud kunstje. Bovendien heeft moderne apparatuur last van ingebouwde veroudering. Een vijftien jaar oude cv-ketel kan je nog repareren, maar mijn smart tv van 3 jaar hapert nu al, omdat de software niet meer ondersteund wordt. En wat gebeurt er eigenlijk met alle gegevens die apparaten over jou verzamelen en uitwisselen met derden? Privacy bestaat niet meer.

En stel dat een agressief virus zich toegang verschaft tot al die apparatuur en die gelijktijdig uitschakelt? Door internationalisering van stroomnetwerken neemt het risico op een grootschalige blackout progressief toe. We maken onze samenleving zó kwetsbaar.

Tot slot is er nog de frustratie als een apparaat anders reageert dan jij verwacht, door een bugje of omdat de software eigen keuzes maakt. Voor een groeiende groep mensen is de werking van veel hard- en software onbegrijpelijk. Zelfs installateurs worstelen met het configureren, onderhoud en beheer. Het wordt steeds uitdagender om je smart home in toom te houden. Soms ben ik er even klaar mee en trek ik me terug in mijn tuinhuis. Daar staat een ouderwetse houtkachel: niet hacken maar hakken, gegarandeerd storingsvrij en eenvoudig in gebruik. Een ware zegen in digitale tijden.

► Meer lezen van Koppeling of je abonneren? Bekijk de Koppeling-pagina!