De optimale luchtverdeling met een luchtverdeelkast

De basis van een goed functionerend ventilatiesysteem wordt gelegd op de tekentafel. Zeker bij balansventilatiesystemen. De luchtaanvoer en -afvoer vergen een nauwkeurige berekening, omdat de luchtstromen in evenwicht moeten zijn. Bovendien moet er voor zowel toe- als afvoer een kanalensysteem geïnstalleerd worden. Denk goed na voor je start over de ontwerpkeuzes die je maakt én over de materiaalkeuzes. Zo voorkom je faalkosten tijdens de bouw en kunnen bewoners straks gezond en comfortabel wonen.

Eisen aan ventilatiesystemen

De beter geïsoleerde woningen vragen om een andere kijk op het binnenklimaat en de wijze waarop huizen worden geventileerd. Hield je in het verleden alleen rekening met de eisen voor de (mechanische) luchtafvoer en eventuele toevoerroosters boven de ramen, bij het ontwerp van een balansventilatie moeten aan- en afvoerdebieten met elkaar in evenwicht zijn, omdat er anders onder- of overdruk in de woning ontstaat. De eisen waar je rekening mee moet houden zijn:

1. De minimale volumes voor luchttoevoer:
- verblijfsruimte per m2: 0,7 dm3/s met een minimum van 7 dm3/s
- verblijfsgebied per m2: 0.9 dm3/s met een minimum van 7 dm3/s; bij de ventilatievoorzieningen moet het verblijfsgebied als uitgangspunt worden aangenomen

2. De eisen voor de minimale luchtafvoer zijn afhankelijk van de functie van de ruimte:
- De specifiek omschreven ruimtes zijn: toilet (25m3/h), badkamer (50 m3/h) en de keuken (75 m3/h)
- Aanvullende eisen kunnen van toepassing zijn voor bv. wasmachine opstelruimte

Ontwerp van het ventilatiesysteem

Aan de hand van de vereiste volumes is een goede inschatting te maken van de benodigde capaciteit van de ventilatie-unit, maar ook het leidingwerk heeft invloed op het behalen van de vereiste ventilatorcapaciteit. Laat je bij het ontwerp van het ventilatiesysteem adviseren door de leverancier. Zij hebben namelijk alle tools ter beschikking om tot een goede berekening te komen.

Een plattegrond van de woning is van belang om de oppervlaktes te berekenen. Op basis daarvan maak je eerst het schetsontwerp van het leidingwerk, inclusief de plekken waar de ventielen kunnen komen. Ter voorbereiding wordt aan de installateur of bouwer een aantal vragen gesteld om een goed beeld te krijgen. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten waar de balansventilatie(WTW)-unit komt te hangen en met welke kanalen en kanaaldiameters gewerkt kan worden. Andere belangrijke vragen zijn hoe groot de afstand is tussen de ventilatie unit en het ventiel, of en hoeveel bochten er nodig zijn in het leidingwerk en of het kanalensysteem direct aangesloten kan worden op de ventilatie-unit of dat er gewerkt wordt met een luchtverdeelkast met flexibele kanalen.

Tip: flexibel luchtverdeelsysteem

Werk met een flexibel luchtverdeelsysteem. Hoe goed alles ook op ‘papier’ staat, toleranties van 2% zijn in de bouw nog steeds geen uitzondering. Net zomin als onverwachte obstakels. Dan heeft het veel voordelen om te werken met een combinatie van een luchtverdeelkast en flexibele kanalen. Dat zorgt niet alleen voor een optimale luchtverdeling, het werkt ook sneller en je kunt er toleranties eenvoudig mee opvangen.

De voordelen van een luchtverdeelkast

Een populaire oplossing om de luchtverdeling te optimaliseren is het werken met een luchtverdeelkast. Belangrijkste redenen? Meer installatiegemak, minder geluidsoverdracht en minder systeemgeluid. Bij een systeem met een luchtverdeelkast wordt lucht vanaf de ventilatie-unit via het hoofdkanaal naar de luchtverdeelkast geleid. Deze luchtverdeelkast zorgt voor de luchtverdeling over de aangesloten luchtkanalen. De hoeveelheid lucht naar ieder ventiel kun je hier bepalen door het plaatsen van de restrictieringen. Hoe groot je de uitsparing in deze ringen moet maken, wordt aangegeven in de weerstandsberekening die je uit een configurator kunt halen.

Het werken met luchtverdeelkasten levert minder drukverlies op dan bij traditionele systemen. Daarnaast is er minder stromingsgeluid over de luchtventielen, omdat je het systeem nu ingeregeld hebt in de verdeelkast in plaats van op de luchtventielen. Al met al hoeft de ventilatie-unit minder hard te draaien. Dat is ook fijn voor de energierekening.

Bovendien verkort het werken met een luchtverdeelkast de installatietijd. Door het systeem in te regelen met de restrictieringen, hoef je niet meer de ventielen in iedere ruimte apart in te regelen. Dat scheelt je veel tijd per woning. De ventielen kunnen allemaal op een vooraf bepaalde ‘vaste’ openstand geplaatst worden.

Geluid tot een minimum te beperken

Omdat woningen steeds beter geïsoleerd zijn, dringt er minder straatgeluid binnen. Maar daardoor vallen geluiden in huis extra op. Geluiden van naastliggende kamers, maar ook van het ventilatiesysteem. Door te werken met een luchtverdeelkast wordt geluidsoverdracht tussen kamers voorkomen. Daarnaast worden de ‘systeemgeluiden’ beperkt door te werken met een luchtverdeelkast in combinatie met kortere kanalen. Wil je het ventilatiegeluid tot een minimum beperken, hou dan ook hier rekening mee:

1. Het ideale werkpunt van een ventilatie-unit is 75% van de totaal benodigde capaciteit. Houd daar rekening mee in de ontwerpfase en bij aanschaf.
2. Voorkom trillingsgeluid. Plaats een ventilatie-unit tegen een muur met voldoende massa.
3. Let op de beugelvoorschriften wanneer instorten van leidingen niet mogelijk is.
4. Plaats de geluiddempers voor het aansluiten van het kanalensysteem volgens de voorschriften van de fabrikant van de ventilatie-unit.
5. Gebruik zo min mogelijk bochten en probeer 90 graden hoeken te vermijden. Door haakse bochten zal lucht namelijk botsten in de kanalen.
6. Beperk de lengte van aftakkingen.
7. Kies voor kanalen met een gladde afwerking aan de binnenzijde.