Hoe maak je bestaande radiatoren of convectoren klaar voor de warmtepomp

Expert aan het woord:

Vanaf 2026 is een (hybride) warmtepomp de nieuwe norm voor het verwarmen van woningen. Dat zou kunnen betekenen dat jouw klant tegen die tijd bij vervanging van de traditionele cv-ketel over moet stappen op een hybride-installatie (warmtepomp/ketel). Hoe kun jij ervoor zorgen dat de infrastructuur hierop is aangepast? Rob de Beijer, Engineer Ontwikkeling & Projecten bij ClimateBooster, neemt je kort mee in het concept lagetemperatuurverwarming en geeft je vier tips voor een goede voorbereiding van de radiatoren en convectoren.  

Wanneer jouw klant een (hybride-)warmtepomp wil laten installeren, is het goed om je te realiseren dat de bestaande radiatoren en/of convectoren eerst aangepast moeten worden. In de praktijk zien we dat het afgiftesysteem (radiatoren/convectoren) niet meegenomen wordt in de voorbereidingen naar een systeem voor  lagetemperatuurverwarming (ltv). Het gevolg hiervan is dat dit een negatieve invloed heeft op het comfort in de woning, met klagende klanten van dien.  

Voorbeeldberekening

Aan de hand van een voorbeeld, laten we zien wat de impact op het vermogen is van ltv met standaard radiatoren voor hogetemperatuurverwarming (htv). De meeste warmtepompen verwarmen het water tot zo’n 50 graden. Bij hogere temperaturen zijn de warmtepompen simpelweg niet meer winstgevend.

Het uitgangspunt in dit voorbeeld is een type 22 htv- radiator. Als je het vermogen berekent wanneer we de opwarming  terugbrengen van 75°C naar 55°C - 35°C, zie je dat dit het vermogen van de radiator behoorlijk terugbrengt. 

Lengte radiator = 100 cm
Hoogte radiator = 50 cm
Oud Vermogen (htv): 75/65/20 = 1400 [W]
Nieuw Vermogen (ltv): 55/45/20  = 770 [W] ► Inleveren op comfort!

Het affect van een afgiftebooster is direct zichtbaar:
Nieuw vermogen met radiatorventilatoren: (55/45/20) = 1200W ► Niet inleveren op comfort

Tip #1 - voorkomen is beter dan genezen

Om dit te voorkomen moeten radiatoren en convectoren meer vermogen hebben om met een lage aanvoertemperatuur de ruimte te verwarmen. Bij ltv is de temperatuur van het water dat naar de radiatoren gaat veel lager dan bij een cv-ketel. Een verschil van vaak wel zo'n 30 graden Celsius. Met ltv is dus minder gas nodig om de woning te verwarmen. Mogelijkheden zijn om hoge investeringen te doen in lagetemperatuurradiatoren/convectoren of vloerverwarming. Maar in de praktijk blijkt dat de hoge investering van een ltv-afgiftesysteem naast de aanschaf van een warmtepomp economisch niet haalbaar is. Bovendien is de behoefte van consumenten eerst om te besparen op gas alvorens de overstap te maken naar een hybride-warmtepomp.

Tip #2 - Haalbaarheid waarborgen

Er zijn in de bestaande bouw momenteel 4,4 miljoen woningeigenaren die op hoge temperatuur verwarmen. Om de haalbaarheid te waarborgen deze woningen te verduurzamen, zijn radiatorventilatoren de ultieme mogelijkheid om bestaande radiatoren/convectoren betaalbaar geschikt te maken voor ltv. Hierdoor kan de consument  besparen op gas en heeft de woning een toekomstbestendig afgiftesysteem bij het gebruik van een (hybride-) warmtepomp. Dit zorgt voor minder arbeid, dus een lagere aanschafprijs, en daardoor een betere aankoopbereidheid van jouw klant. Hierdoor kan de energietransitie in een versnelling gebracht worden. 

"Relatief kleine ingrepen kunnen al voldoende comfortverbetering geven. Door bestaande radiatoren te voorzien van radiatorventilatoren." – Gawalo 2023

Tip #3 – Gebruik afgifteboosters

De Universiteit van Twente heeft in opdracht van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een onderzoek gedaan naar zogenaamde afgifteboosters, op basis van de radiatorventilatoren van ClimateBooster. De resultaten van het onderzoek laten zien dat in een gemiddeld jaren 70-woning een gasbesparing van 20% behaald kan worden. Na waterzijdig inregelen kan dit oplopen tot 35%. Dit komt door een geforceerde convectie. Dit verbetert de warmteoverdracht van de bestaande radiatoren in de ruimte. Hierdoor neemt het vermogen van de radiator toe, vandaar de term afgiftebooster. Het zorgt voor een verlaging van de retourtemperatuur, waardoor de ketelefficiëntie verbetert. Ook kan de aanvoertemperatuur met minstens 15 º C omlaag met behoud van vermogensafgifte. Daarnaast liet het onderzoek zien dat bij slechte hydronische balancering (waterzijdig inregelen) radiatorventilatoren onmisbaar zijn om comfortproblemen bij bewoners te voorkomen in situaties waar de aanwezige hogetemperatuurradiatoren/convectoren in combinatie met een warmtepomp worden gebruikt.

Na toevoegen radiatorventilatoren kan de aanvoer met minstens 15 C omlaag met behoud van vermogensafgifte of vermogen van radiator doen toenemen met 50% - 80%. 

Tip #4 – Gebruik de radiator voor zowel koelen als verwarmen

Als je met een bestaande radiator op ltv kan verwarmen, kan je er ook (passief) mee koelen. Warmtepompen kunnen naast warmte ook koude produceren. De koude aanvoer dient daar via de retourleiding aan de radiator aangevoerd te worden. Gebeurt dit niet, dan zal de koude direct van de aanvoer naar de retour teruggeleid worden en is er geen koude afgifte. Belangrijk is dat de er een vierwegklep tussen zit om de aanvoer en retour van elkaar te wisselen. Hierdoor zal de koude goed verdeeld worden over de gehele radiator en koude afgeven. Na het koud worden van de radiator zal het systeem vanzelf inschakelen. Hierdoor is de radiator het hele jaar te gebruiken. 

Hieronder kun je het verschil zien tussen koude-afgifte met en zonder radiatorventilatoren.