Het energieplafond

Economen vinden het energieplafond marktverstoring, klimaatgoeroes zien de poolkappen nog sneller smelten en politici kopen vooral gemoedsrust. En ik? Ik mag toch niet klagen met dit staatscadeau van minstens duizend euro? Dan schroef ik de thermostaat weer lekker op naar 20 graden. En zo wrijven de aandeelhouders van energiebedrijven zich alvast in hun handen.

Het energieplafond moet zorgen voor warmte bij kwetsbare groepen. Maar arm of rijk, bijna iedereen geniet van deze gulle gift. Een meevaller van vele honderden tot soms duizenden euro’s per huishouden. Vanuit economisch perspectief is het een merkwaardige keuze. Eerst vercommercialiseren we onze energiebedrijven. Jarenlang profiteren we van scherpe prijzen in een geglobaliseerde energiemarkt. Maar nu de prijzen stijgen, vinden we marktwerking niet meer zo leuk en grijpen stevig in. 

Ook klimaatexperts fronsen hun wenkbrauwen. Sinds warmte een exclusief product is, staat menig straat vol met witte busjes: vloer-, dak- en spouwmuurisolatie, dubbelglas, zonnepanelen en warmtepompen, ze zijn niet aan te slepen. Een hoge energieprijs is veel effectiever dan al die subsidies. Gassparen blijkt ineens een topsport waarin Nederlanders uitblinken. Prima voor het klimaat, dus waarom zou je ingrijpen?

Maar die hoge prijzen bezorgen het kwetsbare deel van onze samenleving koude rillingen. Dus topt Den Haag de prijzen af en geeft iedereen ook nog twee cheques van € 190 kado. Te weinig voor sommige huurders van slecht geïsoleerde woningen. En een gezellig bonusje voor ‘Jan-3x-modaal-meteen-koopwoning-zonder-zonnepanelen-want-die-renderen-onvoldoende’. Voor een flinke groep is € 15.000 voor een nieuwe keuken geen probleem. Maar € 5.000 investeren in klimaatvriendelijke zonnepanelen is veel te gek. Moet de staat hen nu echt knuffelen?

Hoewel het voor ’s Rijks IT-systemen ongetwijfeld een ware beproeving is, pleit ik voor maatwerk. Bied de kwetsbaren serieuze compensatie en hengel een deel van dat geld weer terug bij klimaatkrenterige verhuurders: isoleren of lappen. En voor eigenaren van een autonome koopwoning met voldoende financiële ruimte: investeer lekker zelf. Zo houden we op termijn nog wat geld in de schatkist over voor andere doelen. 

Het energieplafond is slecht voor de markt, slecht voor het klimaat en lost het woonprobleem van kwetsbaren niet duurzaam op. Schiet niet langer met hagel, maar los het onderliggende probleem structureel op: verminder de energieverslaving en vergroot onze energie-autonomie met duurzame eigen productie. Want zo staan we op lange termijn als land tenminste niet in de kou. 

► Meer lezen van Koppeling of je abonneren? Bekijk de Koppeling-pagina!