Het smerigste jongetje van Europa

Jarenlang komt Nederland weg met creatief boekhouden, maar nu zijn de hoogtijdagen van de Excel-politiek definitief voorbij. Door een uitspraak van de Raad van State liggen duizenden bouwprojecten stil vanwege de stikstofcrisis. Er moet wat gebeuren, maar bestuurders blijven maar praten. Boze bouwers en burgers kijken machteloos toe terwijl het draagvlak voor verduurzaming krimpt. Hoe lossen we dat op?

Nederland is al vele jaren het smerigste jongetje van Europa. Zo is onze stikstofuitstoot torenhoog en is normoverschrijding de norm. Toch kwamen we er lang mee weg. Al in 1965 waarschuwden ambtenaren van het ministerie van Landbouw voor de gevolgen van het mestoverschot. Maar met de PAS-wetgeving, een schoolvoorbeeld van greenwashing, kan het vervuilen gewoon doorgaan. Totdat de Raad van State in mei 2019 duidelijk maakt dat zelfs de Nederlandse overheid zich aan de regels moet houden. Er is nu veel onduidelijkheid over wat wel of niet mag. Dus kiezen gemeenten voor de veiligste weg en ligt de verlening van vergunningen voor een slordige achttienduizend projecten stil. En daar is maar weinig begrip voor.

Voor de bouwers is het een financiële aderlating, voor kopers en huurders regelmatig een emotioneel drama. Op de overspannen woningmarkt word je nu ook nog geconfronteerd met onzekerheid of en wanneer het hele (ver)bouwfeest doorgaat. En juist die onzekerheid frustreert. Want ondertussen bivakkeer jij in een huurwoning, omdat je eigen woning al verkocht is, of moet je koken op campinggas omdat de aanbouw van je keuken stilligt. Gelijktijdig groeit de wachtlijst voor (sociale) huurwoningen. Steeds meer mensen lijden onder deze onzekerheid, zijn boos op Den Haag en keren verduurzaming de rug toe.

Voor veel mensen is de stikstofcrisis maar moeilijk te bevatten: de Nederlandse overheid schendt al jaren de regels, het gaat niet om stikstof maar om stikstofoxide en ammoniak en al is de stikstofuitstoot van jouw project nog zo gering, die vergunning krijg je niet. Want gemeenten weten niet of er wel een stikstofberekening gemaakt moet worden, verstarren van angst en gedragen zich roomser dan de paus. Terwijl de echte vervuilers vooralsnog buiten schot blijven, ligt de bouw stil. En zo ondermijnt het Rijk met haar uitstel- en paniekgedrag het draagvlak voor verduurzaming. Nederland heeft geen stikstofcrisis maar een bestuurscrisis en die los je op met het rode potlood. Want dat is momenteel het enige legale instrument dat gedupeerden hebben.

► Meer lezen van Koppeling of je abonneren? Bekijk de Koppeling-pagina!