Vergeten aspect van de energietransitie: circulair koelen
18/12/2024
Duurzaam bouwen en renoveren zijn aan de orde van de dag, maar de focus ligt dan vaak op het verwarmen. Koeling, wat net zo belangrijk is, wordt vaak vergeten. En circulair koelen al helemaal. Robert Jan van Egmond, programmamanager Duurzame Warmte en Koude bij TKI Urban Energy, wil deze trend doorbreken en vertelde hierover in Koppeling.
Nu het klimaat verandert en de temperatuur op aarde stijgt, wordt koeling belangrijker om oververhitting tegen te gaan. “We richten ons nu vooral op aardgasvrij verwarmen. In de toekomst gaat duurzaam koelen juist een grote rol spelen,” aldus Robert Jan.
Hittestress
We hebben al te maken met hittestress. Dit speelt voornamelijk in nieuwere appartementen in steden. Mensen vluchten in de zomer de woning uit, omdat het niet vol te houden is met de hitte. Deze problematiek is nieuw voor de bouw- en installatiesector. In 2021 zijn er maatregelen genomen in de TOjuli-eis. Hiermee is het de bedoeling om oververhitting in nieuwbouwwoningen op te lossen. “Woningen worden zo ontworpen dat ze warm blijven in de winter, bijvoorbeeld met veel glas. In zomer wil je de zon niet binnen hebben.” Er is dan kans op oververhitting, zeker als de woningoriëntatie ongunstig is.
Installatie-arm bouwen en renoveren
Circulair installeren en koelen leggen we langs de R-ladder, een methodiek met gradaties van circulariteit. In zes tredes (R1 tot en met R6) worden de verschillende strategieën van circulariteit weergegeven.
R1 is refuse en rethink, afzien van producten of producten intensiever gebruiken.
R2 is reduce, producten efficiënter fabriceren of efficiënter maken in gebruik.
R3 is reuse, het hergebruiken van een product.
R4 is repair, refurbish, remanufacturing en repurpose, het repareren en hergebruiken van productonderdelen.
R5 is recycling, het verwerken en hergebruiken van materialen.
R6 is recover, energie terugwinnen uit materialen.
De ultieme oplossing in deze methodiek; het niet gebruiken van grondstoffen (refuse). Ook refurbish en repair horen op deze ladder. Bij circulariteit hoort zo installatie-arm mogelijk bouwen en renoveren. Dat vraagt om omdenken. “Wil een klant nu meer koelte in huis? Dan plaatsen we meteen een airco, terwijl zonwering mogelijk al enorm helpt. Denk verder dan je eigen vakgebied en zorg eerst dat koelen niet nodig is.” Er zijn verschillende keuzes te maken op het gebied van circulair koelen. “Kies in een duurzame renovatie voor een warmtepomp die ook kan koelen.”
Robert Jan merkt dat installateurs nog moeten wennen aan circulair denken. “Ze moeten er nog vertrouwen in krijgen en het ook durven voor te stellen aan de klant. Maar om in 2050 volledig circulair te zijn, moeten we het omarmen. Bereid je voor en pas de R-ladder toe.”